احمد بشبیشیبَشبیشی، احمد بن عبداللطیف، شمس الدین مصری، عالم و استاد شافعی دانشگاه ازهر مصر است. ۱ - مشخصاتدر ۱۰۴۱، در بشبیش، قریه ای در مغرب مصر، متولد شد و در همان‌جا از شیخ علی محلّی، از علمای بشبیش، قرآن فرا گرفت، سپس به مَحَلّه (شهری در کناره رود نیل) رفت و شاگرد و ملازم شیخ حسن بدری از علمای آن‌جا شد. [۱]
ج ۱، ستون ۵۶۶، محبی، ج ۱، ص ۲۳۸، یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیة والمعرّبة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
[۲]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۸۱، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
[۳]
محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۶۸ـ۲۶۹، تهران ۱۳۶۹ ش.
۲ - تحصیلات و فعالیت علمیبشبیشی برای تکمیل تحصیلات، به قاهره رفت و نزد علمای آن‌جا علم آموخت. وی از ابوالضیاء البشبراَمْلَسی، شمس شوبَری، شمس بابِلی، شیخ یاسین حِمْصی استفاده‌ها کرد. بزرگترین استاد او شیخ سلیمان مَزّاحی بود که بشبیشی پانزده سال ملازمت او را داشت و در محضر وی فقه، حدیث و علوم عربی آموخت. بشبیشی پس از استاد خود، شیخ سلیمان مزاحی، در حالی که به مقام جامع علمی رسیده بود، در جایگاه او با سمت استادی دانشگاه ازهر، به تدریس علوم عقلی و شرعی پرداخت و بسیاری از فضلا و علمای مصر در مجلس درس او حاضر می‌شدند. [۴]
محمدامین بن فضل الله محبی، خلاصة الاثر، ج۱، ص۲۳۸ـ۲۳۹، بیروت (بی تا).
بشبیشی پس از سالها تدریس در دانشگاه ازهر، در ۱۰۹۲ به زیارت حج رفت و چند سالی در مکه سکونت گزید و به تدریس پرداخت و جمعیت زیادی از اهالی آن‌جا از وی استفاده علمی کردند، به طوری که وجود او در آن‌جا رضایت و ستایش همگان را در پی داشت. [۵]
محمدامین بن فضل الله محبی، خلاصة الاثر، ج۱، ص۲۳۸، بیروت (بی تا).
۳ - درگذشتوی پس از مدتی به مصر بازگشت و به بشبیش رفت و در ۱۰۹۶ در همان‌جا درگذشت. ۴ - آثاراز وی دو اثر تألیفی باقی است: التحفة السنیة باجوبة الاسئلة المرضیة، چاپ مصر [۶]
ج ۱، ستون ۲۸۱، عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
[۷]
اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۵۱، چاپ محمد شرف الدین یالتقایا و رفعت بیلکه کلیسی، (استانبول ۱۹۷۱ـ۱۹۷۲).
العقودالجوهریه بالجیود الشرقیّه که شامل جواب به سؤالات وزیر عبدالرحمان پاشا، والی مصر، است. [۸]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۸۱، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
۵ - فهرست منابع(۱) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، چاپ محمد شرف الدین یالتقایا و رفعت بیلکه کلیسی، (استانبول ۱۹۷۱ـ۱۹۷۲). (۲) یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیة والمعرّبة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸. (۳) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا). (۴) محمدامین بن فضل الله محبی، خلاصة الاثر، بیروت (بی تا). (۵) محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران ۱۳۶۹ ش. ۶ - پانویس
۷ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَشبیشی»، شماره۱۳۷۶. |